วันเสาร์ที่ 28 มีนาคม พ.ศ. 2558
วันพุธที่ 25 มีนาคม พ.ศ. 2558
ปัญหาการเรียนการสอนภาษาไทย
เสียงจากครูภาษาไทยแม่ฮ่องสอน
ที่บอกกล่าวถึง
ปัญหาการเรียนการสอนภาษาไทย
สืบเนื่องจากการได้รับเชิญเป็นวิทยากรการอบรมครูภาษาไทย
ของศูนย์ภาษาไทย โรงเรียนในฝัน(โรงเรียนดีใกล้บ้าน) ของสพท.แม่ฮ่องสอน เขต ๑ และ
๒ ระหว่างวันที่ ๒๑-๒๒ สิงหาคม ๒๕๕๔
ที่ผ่านมา ณ โรงเรียนสบเมยพิทยาคม มีคุณครูภาษาไทยเข้าร่วมกิจกรรม จำนวน ๘๕ คน จาก ๖๐ โรงเรียน ในทุกอำเภอของแม่ฮ่องสอน
นับเป็นโอกาสและโชคดีของชีวิตที่ได้พบปะพูดคุย แลกเปลี่ยนประสบการณ์กับคุณครูที่อยู่บนดอยสูง อยู่ในโรงเรียนไกลกันดาร
ที่ต้องประสบปัญหาในการจัดการเรียนการสอนมากมานานาประการ โดยเฉพาะในเรื่องของกลุ่มสาระภาษาไทย ซึ่งเป็นสาระหลักที่เด็กต้องได้เรียน และเรียนได้
ใช้ภาษาสื่อสารเป็น กิจกรรมแรกที่ผู้เขียนได้เชิญชวนคุณครูเล่าประสบการณ์ของตนเองจากการเป็นครูผู้สอนภาษาไทย
ในระดับประถมศึกษาและระดับมัธยมศึกษา ว่าพบปัญหาอะไรบ้าง เพื่อการหาแนวทางในการแก้ไขและช่วยเหลือซึ่งกันและกัน
(ในส่วนที่เราพึงทำได้)
สรุปปัญหาของคุณครู
ดังนี้ ผู้เขียนขอนำเสนอทั้งหมดโดยไม่ย่อ
หรือตัดทอน หรือ รวมกลุ่มปัญหาเดียวกัน ทั้งนี้เพื่อที่เพื่อนครูหรือท่านผู้อ่านจะได้รับทราบข้อมูลว่าหลายโรงเรียนประสบปัญหาเดียวกัน
๑.ด้านนักเรียน
(๑)พูดไม่ชัด
(๒)สะกดไม่ถูกต้อง
(๓)ใช้ภาษาถิ่นมากกว่าภาษาไทย
(๔)อ่านไม่ได้เขียนไม่ออก
(๕)ออกเสียงคำควบกล้ำไม่ถูกต้อง
(๖)ใช้คำไม่ตรงความหมาย
(๗)คิดวิเคราะห์ไม่เป็น
(๘)ขาดทักษะการอ่านและการเขียน
(๙)เขียนตามภาษาพูดของตน
(๑๐)จำสระบางตัวไม่ได้
(๑๑)อ่านสะกดคำไม่เป็น อ่านไม่ออก
เขียนไม่ได้
(๑๒)ลายมือไม่สวย
(๑๓)จำมาตราตัวสะกดไม่ได้
(๑๔)มีพื้นฐานทางภาษาไทยไม่แน่น
(๑๕)มีความบกพร่องทางการเรียนรู้
ด้านทักษะการอ่าน-เขียน
(๑๖)คิดวิเคราะห์ไม่เป็น ตีความไม่ได้
(๑๗)ผันวรรณยุกต์ไม่เป็น
(๑๘)ขาดนิสัยรักการอ่าน ไม่แสวงหาความรู้ด้วยตนเอง
(๑๙)สนใจสื่อเทคโนโลยีใหม่ ๆ
มากกว่าการอ่านเพื่อเสริมความรู้
(๒๐)เด็กอ่านไม่ออก
(๒๑)เด็กไม่สนใจเรียน
(๒๒)นักเรียนไม่ชอบอ่านหนังสือ
(๒๓)นักเรียนไม่สนใจเรียน
(๒๔)สะกดคำไม่ได้
(๒๕)เขียนเรียงความไม่ได้ ใช้ภาษาไม่ถูกต้อง
(๒๖)ขาดทักษะในการพูดภาษาไทย
(๒๗)คิดไม่เป็น
(๒๘)อ่านออกเสียง ร ล
คำควบกล้ำไม่ถูกต้อง
(๒๙)อ่านสะกดคำไม่ถูกต้อง
(๓๐)อ่านออกเสียงไม่ตรงตามตัวสะกด
(๓๑)ไม่สามารถเรียงประโยคได้ถูกต้อง
(๓๒)ไม่สามารถสรุปใจความของเรื่องได้ แนวคิดของเรื่อง (บทประพันธ์)
(๓๓)ไม่สามารถถอดความและแปลความได้
(๓๔)เรียงลำดับของเรื่องยังไม่ได้
(๓๕)คิดวิเคราะห์เกี่ยวกับเรื่องที่อ่านไม่ได้
(๓๖)ผันวรรณยุกต์ไม่ถูกต้อง
(๓๗)เขียนตัวสะกดไม่ตรงตามมาตรา
(๓๘)เขียนสะกดผิด
(๓๙)พูดไม่ชัด เช่น
คำควบกล้ำ ตัวสะกด
(๔๐)เขียนตามคำพูดของตัวเอง
(๔๑)ขาดเรียนบ่อย
(๔๒)ไม่มีความคิดสร้างสรรค์ ไม่มีจินตนาการ
(๔๓)พูดภาษาถิ่นมากกว่าภาษาไทย
(๔๔)เด็กไม่รักการอ่าน
(๔๕)เด็กมีความหลากหลายในชนเผ่า
(๔๖)เด็กไม่รู้จักวรรณกรรมร้อยแก้วและร้อยกรอง
(๔๗)นักเรียนรู้จักพยัญชนะและสระ
แต่ไม่สามารถประสมคำได้
(๔๘)เขียนสะกดคำตามการออกเสียงของตนเองซึ่งใช้ตัวสะกดผิดเช่นช้าง-ช้าน
(๔๙)นักเรียนผันวรรณยุกต์ไม่ได้
(๕๐)เวลาอ่านออกเสียงจะไม่ออกเสียงตัวสะกดเช่นโรงเรียน-โรงเรีย เขียน-
เขีย
(๕๑)เวลาเขียนคำ มักวางตำแหน่งรูปสระหรือวรรณยุกต์ผิด เช่น
หูน
(๕๒)คิดวิเคราะห์และตีความไม่เป็น
(๕๓)เขียนเรื่องราวไม่ได้ใจความ
(๕๔)ลืมเรื่องที่เรียนได้ง่าย
(๕๕)ไม่สามารถตีความจากบทความ
(๕๖)สรุปใจความสำคัญไม่ได้
(๕๗)ไม่สามารถผันคำได้
(๕๘)จำแนกคำไม่ได้
(๕๙)สะกดคำไม่ได้
(๖๐)เป็นชาวเขาเผ่าต่าง
ๆ ใช้ภาษาถิ่น อ่านตัวสะกดไม่ได้
(๖๑)มีเด็ก
LD ไม่สนใจในการเรียน
(๖๒)เด็กไม่มีความตระหนักในวิชาภาษาไทย
(๖๓)เด็กไม่มีพื้นฐานในการเรียนภาษาไทยทำให้ประสบปัญหาการเรียนที่สูงขึ้น
(๖๔)เด็กไม่ยอมคิด ไม่ยอมทำกิจกรรม
(๖๕)เด็กติดเกม
(๖๖)ขาดเรียนบ่อย
(๖๗)เด็กไม่รักการอ่าน
๒.ด้านครูผู้สอน
(๑)ครูไม่จบเอกภาษาไทย
(๒)ครูสอนไม่ครบชั้น
(๓)ครูสอนหลายสาระการเรียนรู้
(๔)ครูสอนไม่ตรงวิชาเอก
(๕)ครูขาดเทคนิคการสอนที่น่าสนใจ
(๖)ครูไม่มีความถนัดในการสอนบางเนื้อหาสาระ
(๗)ครูใช้สื่อการเรียนการสอนไม่เพียงพอ
(๘)ครูขาดเทคนิคการสอนภาษาไทย
/ สอนไม่ตรงตามเอก
(๙)ครูสอน
๑ คน ต่อ๒ ชั้น
(๑๐)ครูบางท่านไม่ได้จบเอกภาษาไทย ขาดความแน่นในเนื้อหา
(๑๑)วิธีการสอน สื่อการสอน
ยังไม่มีเทคนิควิธีการที่ไม่หลากหลาย
(๑๒)ครูมีภาระงานมาก ไม่สามารถสอนเสริมหรือติดตามพฤติกรรมการเรียนรู้ของเด็กที่สอนได้อย่างเต็มที่
(๑๓)ครูสอนไม่ตรงตามวุฒิ
(๑๔)ครูสอนภาษาไทยมีน้อย
(๑๕)ครูน้อยรับผิดชอบหลายชั้นเรียน
(๑๖)ครูไม่เปิดใจเข้าหาเด็ก
(๑๗)ครูไม่รักการอ่าน
(๑๘)ครูมีความรู้ไม่แน่นในเรื่องหลักภาษา
(๑๙)สอนควบชั้น
ทำให้ดูแลนักเรียนไม่ทั่วถึง
(๒๐)ครูสอนไม่ตรงเวลา
(๒๑)ครูไม่ใช้สื่อ
(๒๒)ครูมีภาระงานมาก
(๒๓)สอนไม่ครบชั้น
(๒๔)ขาดสื่อและเทคโนโลยี
(๒๕)ครูย้าย
(๒๖)ครูไม่รักการอ่าน
๓.ด้านผู้บริหารสถานศึกษา
(๑)ผู้บริหารไม่เห็นความสำคัญของสาระภาษาไทย
(๒)ผู้บริหารไม่สนับสนุน
ส่งเสริมให้ครูไปอบรมเพื่อพัฒนาตนเอง
(๓)ไม่จัดกิจกรรมเพื่อส่งเสริมเพิ่มทักษะภาษาไทยให้ครู
(๓)ไม่สนับสนุนงบประมาณให้กับครูภาษาไทย
(๔)ผู้บริหารไม่สนับสนุนครูในการไปพัฒนาตน
(๕)ผู้บริหารขาดการนิเทศติดตาม
(๖)ผู้บริหารขาดงบประมาณในการสนับสนุนสื่อ
/ กิจกรรม
(๗)ไม่เห็นความสำคัญของวิชาภาษาไทย
๔.ด้านผู้ปกครอง
(๑)ผู้ปกครองไม่ให้ความสนใจ
(๒)ผู้ปกครองบางท่านไม่มีเวลาฝึกเพิ่มเติม
และติดตามดูแลเมื่อเด็กอยู่บ้าน
ซึ่งอาจเป็นเพราะไม่มีเวลาให้ลูกไม่มีความรู้ ทำให้เด็กไม่มีความรับผิดชอบในภาระงาน
และการบ้านของตน
๕.ด้านสื่อการเรียนการสอน
(๑)สื่อการเรียนการสอนไม่หลากหลาย
(๒)เนื้อหาวิชาบางสาระไม่น่าสนใจ ยากเกินไปสำหรับเด็ก
(๓)ขาดแหล่งเรียนรู้
(๔)สื่อการสอนไม่เพียงพอ
(๕)นักเรียนยังขาดแหล่งเรียนรู้และเทคโนโลยีที่ทันสมัย
(๖)สื่อไม่พอเพียงต่อจำนวนนักเรียน
๖.ด้านอื่นๆ
(๑)ขาดการติดตามดูแล ส่งเสริม
และให้ความสำคัญการเรียนรู้วิชาภาษาไทย
(๒)ขาดงบประมาณในการสนับสนุน
ทั้งหมดเป็นภาษาเขียนของกลุ่มคุณครูภาษาไทยที่บางประโยคอาจสื่อความไม่ชัด ท่านผู้อ่านที่สงสัย กรุณาถามได้นะคะ ในตอนต่อไปผู้เขียนจะขอสรุปและจัดกลุ่มปัญหา พร้อมนำเสนอตัวอย่างกิจกรรมที่ได้จัด ณ
โรงเรียนสบเมยพิทยาคม เพื่ออาจจะเป็นแนวทางแก่คุณครูผู้สอนภาษาไทยได้บ้างไม่มากก็น้อย
ด้วยความจริงใจและมุ่งมั่นในการแก้ปัญหาเด็กอ่านไม่ออกเขียนไม่ได้ค่ะ
วัชราภรณ์ วัตรสุข
วันอาทิตย์ที่ 15 มีนาคม พ.ศ. 2558
สร้างนิสัยรักเรียน ตอนที่ 1
จับความจาก Teaching Outside the Box : How to Grab Your Students by Their Brains เขียนโดย LouAnne Johnson บทที่ ๖ Motivation and Morale Boosters
พื้นฐานสมองของเด็กมีความสามารถในการเรียนรู้สูงกว่าที่เราคิด แต่เด็กจำนวนมากขาด “ไฟ” (inspiration / motivation) ในการเรียน ด้วยเหตุผลที่หลากหลาย หากครูรู้จักกระตุ้น “ไฟปรารถนา” แห่งการเรียนรู้ของเด็ก อย่างเหมาะสม หรือรู้จักปัดเป่าปัจจัยลบ ภารกิจของครูจะง่ายขึ้นมาก และเป็นภารกิจที่ให้ความชุ่มชื่นแก่หัวใจได้มาก
หน้าที่ของ “ครูเพื่อศิษย์” คือ นำชีวิตของนักเรียนเข้าสู่ ความสนุกสนานในการเรียน (The Joy of Learning) ซึ่งจะทำให้มีนิสัยรักเรียน อย่าปล่อยให้ศิษย์ตกอยู่ใต้สภาพ ความทุกข์ระทมในการเรียน ซึ่งจะทำให้มีนิสัยเกลียดการเรียน
นี่คือหัวใจในหน้าที่ครู
หัวใจในหน้าที่ครูคือสร้างนิสัยรักเรียน ซึ่งสำคัญกว่าการรู้เนื้อหาวิชา
ต่อไปนี้เป็นหลัก ๒๘ ประการ สำหรับสร้างนิสัยรักเรียน สร้างพลังหรือ “ไฟ” ในการเรียนรู้ ของศิษย์
๑. ให้นักเรียนเชื่อว่าความสำเร็จในการเรียนเป็นสิ่งเป็นไปได้ หากนักเรียนมีความพยายามด้วยตนเอง โดยครูจะอยู่เคียงข้าง คอยช่วยเหลือ แต่นักเรียนต้องเรียนเอง ครูเรียนแทนไม่ได้
เคล็ดลับคือ อย่าตั้งโจทย์ง่ายให้เด็กเรียนอ่อนทำ ให้ใช้โจทย์ที่ท้าทายตามปกติหรือยากกว่าปกติ แล้วครูช่วยเหลือให้เด็กเรียนอ่อนใช้ความพยายามจนทำได้ โดยบอกเด็กว่าครูเชื่อว่าเธอฉลาดพอที่จะทำโจทย์ที่ยากขนาดนี้ได้ แต่พื้นของเธอไม่ดี จึงต้องใช้ความพยายามมากหน่อยในเบื้องตัน โดยครูจะช่วย บ่อยเข้าเด็กจะเกิดทักษะในการเรียน เกิดความมั่นใจในตนเอง
วิธีสร้างความมั่นใจในตนเองแบบสุดๆ คือหาโจทย์ในระดับที่สูงกว่าความรู้ในชั้นเรียน เช่นวิชาที่สูงกว่าชั้นเรียนของเด็ก ๒ ชั้น หรือหากเด็กเรียน ม. ปลาย เอาโจทย์มหาวิทยาลัยปี ๑ มาให้ทำ โดยบอกเด็กด้วยว่าเป็นโจทย์ระดับสูงเช่นนั้น บอกว่าจะเป็นเครื่องพิสูจน์ความสามารถของเด็ก โดยครูจะช่วยเหลือให้ความรู้บางด้านที่เด็กยังเรียนไม่ถึง และช่วยแนะอีกบางด้าน เมื่อเด็กทำโจทย์นี้ได้ ก็จะเกิดความมั่นใจในสมองของตนเอง
๒. ประเมินเจตคติของนักเรียนต่อตนเอง ต่อวิชาเรียน ต่อชั้นเรียนและต่อโรงเรียน
โดยเขียนหรือฉายคำถามบนกระดาน ให้นักเรียนตอบอย่างตรงไปตรงมา จะใส่ชื่อหรือไม่ก็ได้ (แต่ครูก็เก็บกระดาษคำตอบให้เรียงกันจนรู้อยู่ดีว่าใครเขียนข้อความที่น่าตกใจหรือน่าสนใจ) บอกเด็กว่าคนที่ทำโจทย์นี้จะได้คะแนนเต็มทุกคน หากทำอย่างตั้งใจ โจทย์คือ
- ชอบอะไรมากที่สุดต่อโรงเรียน
- ชอบอะไรน้อยที่สุด
- วิชาที่ชอบมากที่สุด / น้อยที่สุด คืออะไร
- ชอบอ่านหนังสือหรือไม่ ทำไมจึงชอบ/ไม่ชอบ
ขั้นตอนที่ ๒ จะทำหรือไม่ก็ได้ คือครูเลือกอ่านบางข้อความต่อชั้นเรียน เพื่อกระตุ้นการอภิปรายออกความเห้นเพิ่มเติม
ขั้นตอนที่ ๓ คือนำกระดาษคำตอบกลับบ้าน เอาไปอ่านอย่างพินิจพิเคราะห์ อ่านระหว่างบรรทัด อ่านลายมือ อ่านสำนวน เพื่อทำความรู้จักนักเรียนแต่ละคนในมิติที่ลึก เช่นรู้งานอดิเรก ของเด็ก
๓. ปรับเจตคติ โดยทำแบบฝึกหัด ให้เขียนต่อประโยค “ฉันจำใจ.....” และ “ฉันไม่สามารถทำ......” และอภิปรายเรื่องพลังทางเลือก หรือพลังใจ ต่อความสำเร็จ รวมทั้งทำความเข้าใจ Maslow’s hierarchy of needs ด้วย โดยบอกเด็กว่าความเข้าใจและปฏิบัติตามหลักการนี้จะช่วยให้เด็กประสบความสำเร็จในชีวิตในภายหน้า
ที่สำคัญยิ่งคือครูต้องปรับเจตคติของตนเองด้วย ให้มีเจตคติเชิงบวก เชิงต่อสู้ฟันฝ่า เพื่อทำตัวเป็นตัวอย่างแก่ศิษย์ รวมทั้งมีความรักความหวังดีต่อศิษย์โดยทั่วหน้าเสมอกัน ไม่เลือกที่รักมักที่ชัง และที่สำคัญคือ ฟังเด็ก
ครูเลาแอนน์เล่าเรื่องครูถามนักเรียนทุกเช้า “ใครมีคำถามที่ต้องการถามครูบ้าง” ซึ่งตามปกติจะไม่มีใครถาม แต่ถ้าครูถามทุกเช้า สักวันหนึ่งจะมีคนถาม แล้วการตั้งคำถามและคุยกันอย่างอิสระก็จะเกิดขึ้น เกิดเจตนคติที่เปิดเผยต่อกัน สนิทสนมกัน และที่สำคัญที่สุด เป็นการเปิดจินตนาการของเด็ก
จินตนาการสำคัญกว่าความรู้ (ไอน์สไตน์)
๔. จัดกิจกรรมกระตุ้นสมองซีกขวา
ครูที่ไม่ได้สอนวิชาศิลปะ ดนตรี การแสดง อาจเผลอสอนแต่ด้านการคิด ซึ่งใช้แต่สมองซีกซ้าย จนนักเรียนเกิดความเบื่อหน่าย จึงควรสลับให้มีกิจกรรมเรียนรู้ของสมองซีกขวาบ้าง เป็นการเอื้อต่อนักเรียนที่มีธรรมชาติเป็น right-brain thinker โดยครูต้องเข้าใจว่าครูส่วนใหญ่เป็น left-brain thinker ในขณะที่นักเรียนส่วนใหญ่เป็น right-brain thinker
“ครูเพื่อศิษย์” ต้องสะสมเกมต่างๆ ที่เหมาะสมไว้ให้เด็กเล่น โดยเฉพาะเกมสมองซีกขวา เช่น Right-Brain Word Puzzle ในหนังสือ เพื่อเปลี่ยนบรรยากาศ พักสมอง สร้างความสนุกสนาน และเกิดการเรียนรู้หลากหลายมิติ
โดยครูต้องสนใจสังเกตนักเรียนที่มีสไตล์การเรียนรู้ ๓ แบบ คือ (๑) จากการดู (ตา) (๒) จากการฟัง (หู) และ (๓) จากการเคลื่อนไหว (kinesthetic)
๕. ขอ feedback จากนักเรียนบ่อยๆ เพื่อนำมาใช้ปรับปรุงการจัดการเรียนการสอน และเพื่อแสดงให้นักเรียนเห็นว่า ครูแคร์หรือเคารพความเห็นที่ตรงไปตรงมาของนักเรียน แต่ต้องย้ำให้นักเรียนเข้าใจว่าการตัดสินใจเป็นเรื่องของครู แต่ครูจะเอาความเห็นของนักเรียนไปประกอบการตัดสินใจด้วย และครูต้องอย่าหลงเป็นคู่กรณีของนักเรียนที่ก้าวร้าว เขียนความเห็นแบบหาเรื่อง
๖. ทบทวนทฤษฎีของ Maslow โดยถ้านักเรียนยังอายุน้อย ครูต้องทำให้เข้าใจง่าย มีประโยชน์คือ ช่วยให้นักเรียนเข้าใจตนเอง มีความมั่นคงทางอารมณ์ดีขึ้น และเกิดความเชื่อมั่นว่าครูเอาใจใส่หวังดีต่อนักเรียนจริงๆ
๗. สอนทักษะในการแก้ปัญหา ซึ่งจะช่วยลดการทำผิดลงได้มาก เพราะนักเรียนที่ทำผิดส่วนใหญ่เกิดจากการกระทำที่ขาดการไตร่ตรองให้รอบคอบ มีปฏิกิริยาโต้ตอบก่อนคิด ดังนั้นทักษะแรกที่เด็กต้องเรียน คือทักษะในการแก้ปัญหาที่อยู่รอบตัว เช่น เพื่อนขอลอกการบ้าน มีเพื่อนเพียง ๑ – ๒ คนรบกวนชั้นเรียนจนไม่มีสมาธิในการเรียน หรืออาจเป็นเรื่องใหญ่ เช่น เพื่อนชวนเข้าแก๊ง เพื่อนชวนเสพยา วิธีการเรียนรู้ทำโดยระดมความคิดเรื่องสาเหตุของปัญหาหลายสาเหตุ และแนวทางแก้ปัญหาหลายแนวทาง และเลือกแนวทางที่ดีที่สุด ๓ แนวทาง โดยครูต้องคอยเตือนว่าต้องให้เฉพาะความเห็น หรือเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น ไม่ใช่คำตัดสินเชิงคุณค่า แล้วทุกคนจะเรียนรู้เหตุผล และวิธีการแก้ปัญหาเอง หลังจากนั้นจึงเป็นการประยุกต์มาตรการแก้ปัญหา และวัดผล
๘. สอนทักษะในการโต้แย้งอย่างได้ผล โดยต้องทำให้เข้าใจว่าการโต้แย้งไม่ใช่การต่อสู้ เพื่อเอาแพ้ชนะ แต่เน้นประโยชน์ต่อการเรียนรู้ ทำให้เราเข้าใจเรื่องต่างๆ จากหลายแง่มุม สิ่งที่ผู้เยาว์ต้องการเรียนรู้ก็คือ การโต้แย้งด้วยท่าทีเคารพผู้อื่น ไม่ใช่ท่าทีของศัตรูหรือฝ่ายตรงกันข้าม และการโต้แย้งนั้นไม่นำไปสู่ความรู้สึกไม่ดีต่อกัน การสอนเรื่องนี้ต้องไม่ใช่ครูยืนพูดหน้าชั้น แต่ต้องออบแบบกิจกรรมให้นักเรียนทำ ให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้ด้วยตนเอง ในหนังสือมีตัวอย่างบทเรียนด้วย
๙. สอนให้นักเรียนรู้วิธีพูดกับครูและกับผู้ใหญ่คนอื่นๆ เด็กบางคนมีความฝังใจว่าพูดกับผู้ใหญ่ทีไรเป็นต้องขัดแย้งหรือทะเลาะกันทุกครั้ง การฝึกพูดกับผู้ใหญ่จึงมีความจำเป็น ครูเลาแอนน์ มีวิธีสอนโดยแจกเอกสาร บอกลักษณะของวิธีพูดหรือโต้แย้งกับผู้ใหญ่ที่เป็นวิธีดี กับที่เป็นวิธีไม่ดี แล้วแจกเอกสารสถานการณ์สมมติของการสนทนาโต้ตอบ สถานการณ์ที่ ๑ จะโต้กันแบบไม่มีข้อยุติ ให้นักเรียนออกความเห็นว่าสถานการณ์การโต้ตอบนี้มีปัญหาอย่างไร แล้วให้อ่านสถานการณ์ที่ ๒ ที่ลูกสาวกลับบ้านดึก และโต้ตอบกับพ่อแม่ จนพ่อโกรธและเข้านอน ลูกสาวคุยต่อกับแม่จนแม่เข้าใจ คำถามต่อกลุ่มนักเรียนคือ ทั้ง ๓ คน โดยเฉพาะลูกสาวควรพูดว่าอย่างไร จึงจะเกิดการสนทนาโต้ตอบที่ได้ผลดี ผมมองว่าเรื่องนี้เป็นการเรียนรู้ทักษะชีวิตที่สำคัญยิ่ง และเป็นการเรียนรู้ความสัมพันธ์ระหว่างคนในครอบครัว และเพื่อนร่วมชั้น ซึ่งในอนาคตนักเรียนจะได้เอาไปใช้ในชีวิตการทำงาน ชีวิตครอบครัว และชีวิตทางสังคม
๑๐. จัดให้มีรายงานผลความก้าวหน้าในการเรียนบ่อยๆ เพื่อเป็นแรงจูงใจต่อการเรียน และลดความวิตกกังวลของนักเรียนว่าตนจะสอบตก ครูเลาแอนน์ใช้วิธีติดประกาศตารางผลสอบผ่าน คนยังไม่ส่งรายงาน/การบ้าน อย่างเปิดเผย (แต่ไม่บอกคะแนนโดยตรง) พบว่านักเรียนพอใจ และไม่ขาดส่งรายงาน/การบ้านอีกเลย โดยครูต้องคอยให้ความมั่นใจว่าคนที่ส่งรายงานทุกครั้ง ได้คะแนนการทดสอบทุกครั้งเป็นคะแนนผ่าน จะไม่มีทางสอบตก แม้ผลสอบปลายปีจะไม่ดี เพื่อลดความกังวลของเด็ก
๑๑. สอนวิธีอ่าน transcript วัตถุประสงค์เพื่อให้นักเรียนรู้ผลการเรียนของตนเอง ไม่อ่าน transcript ผิดพลาด จนเมื่อถึงกำหนดเรียนจบชั้นจึงรู้ว่าในรายงานระบุ (ผิด) ว่าตนยังเรียนไม่ครบวิชา ซึ่งถึงตอนนั้นก็สายเกินแก้ เรื่องแบบนี้เคยเกิดกับลูกสาวคนที่ ๓ ของผมเมื่อเกือบ ๒๐ ปีมาแล้ว เมื่อเรียนชั้น ม. ๔ และ ๕ เธอไปเรียนและสอบเทียบ ม.๖ เธอได้รับใบรายงานว่าสอบผ่านทุกวิชา แต่เมื่อไปขอใบรับรองว่าสอบ ม. ๖ ได้เพื่อเอาไปเป็นหลักฐานสอบเข้ามหาวิทยาลัย ปรากฏว่าในทะเบียนระบุ (ผิด) ว่าเธอยังสอบไม่ผ่าน ๑ วิชา ทำให้สายเกินแก้ เธอต้องเรียนต่อ ม. ๖ และสอบชิงทุนไปเรียนต่างประเทศ หากเธอไม่สะเพร่าในการอ่าน transcript ผมก็จะได้มีลูกเป็นหมอ ๑ คน เพราะลูกคนนี้เรียนเก่งมากและอยากเป็นหมอ แต่เมื่อได้ทุนไปเรียนต่างประเทศก็ไปเรียนอย่างอื่น
๑๒. สอนวิธีกำหนดเป้าหมาย นักเรียนที่ไม่มีเป้าหมายในชีวิตของตนเอง มักมีผลการเรียนไม่ดี และมักโทษคนอื่นสิ่งอื่นต่างๆ นานา ว่าเป็นต้นเหตุของความล้มเหลวของตน นักเรียนค้องได้รับการเรียนรู้วิธีตั้งเป้าหมายระยะยาวในชีวิต แล้วทอนลงเป็นเป้าหมายของช่วงสั้นๆ แล้วตั้งหน้าบากบั่นหาทางบรรลุเป้าหมายนั้น ชีวิตก็จะประสบความสำเร็จได้มากขึ้น เพราะชีวิตมีเป้าหมาย ไม่ล่องลอย นอกจากเป้าหมายชีวิต เป้าหมายในการเรียนวิชาก็สมารถใช้หลักการกำหนดเป้าหมายและแบ่งช่วงบรรลุผลทีละส่วนได้เช่นเดียวกัน
๑๓. สร้างความท้าทาย ความท้าทายเป็นแรงกระตุ้นความมานะพยายาม ดังนั้นครูต้องอย่าช่วยเด็กเรียนอ่อนด้วยการหย่อนความยากของบทเรียน เพราะจะส่งสัญญาณต่อนักเรียนว่าตนเป็นคนด้อยความสามารถ ต้องบอกนักเรียนว่าครูจะช่วยให้นักเรียนสามารถรับความท้าทายที่ยากนั้นได้ ดดยนักเรียนตัองตั้งใจเรียนเพื่อเอาชนะความท้าทายนั้น
๑๔. ทำให้การทำผิดเป็นสิ่งยอมรับได้ นักเรียนควรได้เข้าใจว่าความผิดพลาดเป็นธรรมดาของมนุษย์ ไม่ใช่เรื่องคอขาดบาดตาย การที่เราทำพลาด และรู้ว่าพลาด และเรียนรู้ว่าทำไมจึงพลาด คือเส้นทางหนึ่งของการเรียนรู้ ความผิดพลาดจึงไม่ใช่ความชั่วหรือความล้มเหลว ในการกระทำเรื่องใดเรื่องหนึ่ง หากสำเร้จร้อยละ ๗๐ ถือว่าเก่งสุดยอด บางเรื่องทำสำเร็จร้อยละ ๕๐ ก็ถือว่าเก่งมากแล้ว ดังนั้นนักเรียนต้องไม่กลัวไม่รังเกียจการทำพลาด เมื่อได้ตั้งใจทำดีที่สุดแล้ว รวมทั้งครูเองก็เคยผิดพลาดมาแล้วมากมาย และที่ปฏิบติต่อหรือสอนนักเรียนอยู่นี้ บางส่วนก้มีการผิดพลาดเหมือนกัน
เนื่องจากหลัก ๒๘ ประการในการสร้างนิสัยรักเรียนนี้ยาวมาก จึงขอแบ่งอีก ๑๔ ข้อไปไว้ในตอนที่ ๑๒
วิจารณ์ พานิช
๑๖ เม.ย. ๕๔
ขอบคุณบทความดีๆจาก https://www.gotoknow.org/posts/444229
สมัครสมาชิก:
บทความ (Atom)